Οφείλουμε να αλλάξουμε

Γράφει ο Νίκος Κοτζιάς

1. Κάποτε πρέπει και να θυμώνουμε. Να κάνουμε το θυμό μας εργαλείο αλλαγών σε αυτό τον τόπο. Όποιος δεν θέλει να πνιγεί μέσα στις ακαθαρσίες που κοντεύουν να πνίξουν τη χώρα, οφείλει να στηρίξει κάθε προσπάθεια που κάνουν οι κυβερνώντες προκειμένου να αλλάξει κάτι σε αυτό τον τόπο, όπως, επί παραδείγματι, να φορολογηθούν τα μεγάλα παράνομα και σκοτεινά εισοδήματα και ο άνομος πλούτος. Να στηρίξει θετικές προσπάθειες και δημιουργική ενέργεια αυτής της κυβέρνησης και πριν από όλα του πρωθυπουργού της. Από την άλλη, ταυτόχρονα, κάθε πολίτης που διεκδικεί να ζήσει με ευπρέπεια, ισηγορία, σθένος και παρρησία οφείλει να αντισταθεί στις ασυνέπειες της εξουσίας. Κάθε πολίτης αυτού του τόπου οφείλει να νοιώσει υπεύθυνος για αυτό που γίνεται. Όποιος νομίζει ότι μπορεί να την βολέψει μόνος του κάνει μεγάλο λάθος. Όταν κόβεται ένα ολόκληρο δάσος, δεν μένει δέντρο για δέντρο όρθιο. Και όταν τα δέντρα πλαγιάσουν μέσα στον θάνατό τους, τότε τα κλαδιά που κάθονται πάνω εκείνοι που ήπιαν την δροσιά και το μέλλον αυτού του τόπου θα θαφτούν μαζί με τα δάση. Υπάρχει, όμως, και ο δρόμος της κοινωνίας, ο δρόμος που θα εμποδίσει τα παράσιτα, τα λαμόγια, τους αεριτζήδες να μας κλέψουν το μέλλον, να οδηγήσουν τον τόπο σε καταστροφή και να λεηλατήσουν το μέλλον των παιδιών μας. Ας τους κόψουμε τα κλαδιά πάνω στα οποία κάθονται και από τα οποία επιδιώκουν να πριονίσουν τον κορμό του δέντρου.

2. Η Ελλάδα έχει σήμερα τεράστια προβλήματα. Το κορμί της διαπερνιέται από πολλαπλές κρίσεις. Οικονομική κρίση, ειδικότερα διαρθρωτική, δημοσιονομική, υποχώρηση της παραγωγικότητας, ισχυροποίησης της παραοικονομίας. Ηθική κρίση, λίγοι παίρνουν τις ευθύνες τους. Πολλοί κάνουν τους αμέτοχους. Οι περισσότεροι από τους διανοουμένους έχουν κρυφτεί στο βόλεμα των προγραμμάτων και της ιδιώτευσης, ενώ η αριστερά δείχνει να έχει λειψανδρία σε ανθρώπους του πνεύματος και σε καινούργιες δημιουργικές ριζοσπαστικές ιδέες. Τα σκάνδαλα αντιμετωπίζονται ως κοινωνικά φαινόμενα που προσφέρονται προς σχολιασμό και όχι ως φαινόμενα κατάπτωσης αξιών και αρχών της κοινωνίας που έχουν άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα του πολίτη και στις προοπτικές της κοινωνίας. Πνευματική κρίση. Οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν με την αναπαραγωγή τετριμμένων θέσεων. Με την αντιγραφή και το αναμάσημα δογμάτων και συνταγών από το παρελθόν. Ο αναστοχασμός της κοινωνίας περιορίζεται. Πανάκριβα μπιστόλια στα ΜΜΕ κάνουν κριτική σε μισθωτούς διότι πιστεύουν ότι οι μόνοι που δεν φταίνε για την κρίση είναι οι ίδιοι και τα αφεντικά τους. Η διαπλοκή εξακολουθεί, όπως κάθε άνοιξη εδώ και δεκαετίες, να κάνει ασκήσεις επί χάρτου προετοιμάζοντας τους κατ’ αυτήν πιο κατάλληλους για επόμενους υπουργούς, ιδιαίτερα σε δύο τομείς.

3. Η Ελλάδα σε κρίση και δεν βρέθηκε ούτε ένας επιχειρηματίας ή διοικητής τραπέζης να αναλάβει τις ευθύνες του. Να εξηγήσει τον λόγο που οι ίδιοι είναι κατά κανόνα κρατικοδίαιτοι κρυμμένοι πίσω από το άλλοθι των συνεχών καταγγελιών που διατυπώνουν για τον μεγάλο δημόσιο τομέα της χώρας τον οποίο τροφοδοτούν και από τον οποίο τροφοδοτείται η ίδια η ύπαρξή τους. Από τους φαρμακοβιομήχανους μέχρι ορισμένους μεγαλοεργολάβους. Η υποκρισία και η ανευθυνότητα στο τετράγωνο. Επιχειρηματίες που κοιτάνε συχνά να την κάνουν αρπαχτή, μακριά από τον ασκητικό επιχειρηματία που μας περιέγραψε ο Βέμπερ. Ταυτόχρονα, μαζί τους, υποστηρικτές των δικών τους επιχειρημάτων, οι ίδιοι μεγαλοαναλυτές, ιδιαίτερα ορισμένοι οικονομολόγοι, οι οποίοι δεν πήραν χαμπάρι για την κρίση που έρχεται, πανέτοιμοι στέκονται πάνω στις όχθες των ποταμών του μέλλοντος για να μας επαναλάβουν τις δήθεν αλήθειές τους που μας οδήγησαν εδώ που μας οδήγησαν.Ταξιτζήδες και ιδιαίτερα οι μαντράδες που κατέχουν πολλαπλές άδειες ταξί, αρνούνται να καταταγούν στην κατηγορία των Ελλήνων πολιτών που δίπλα σε δικαιώματα οφείλουν να έχουν και υποχρεώσεις, ανάμεσα στις άλλες και φορολογικές. Βενζινάδικα που αρπάζουν μαύρη βενζίνη και πετρέλαιο που τάχα είναι για εξαγωγή και συσσωρεύεται σε μεγάλες αποθήκες στην Βόρεια Ελλάδα. Κομπιναδόροι, μανούλες στο να κοροϊδεύουν τις αρχές, παραπέμπουν τον λαό σε μια πορεία συνεχούς ομηρίας προκειμένου να μην υπάρχει χρόνος για σκέψη και δημιουργία. Πανεπιστήμια τα οποία παράγουν παρέες που αλληλεκλέγονται χωρίς η αξία να παίζει και μεγάλο ρόλο. Πρυτάνεις οι οποίοι διεκπαιρεώνουν την μιζέρια των θεσμών που προΐστανται, συχνά οι ίδιοι από τους κάκιστους επιστήμονες των ιδρυμάτων που διευθύνουν. Καλλιτέχνες που με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις, δεν παράγουν παρά τρίτης κατηγορίας καλλιτεχνικό προϊόν. Γιατροί που χειρουργούν χωρίς να υπάρχει λόγος έχουν μετατρέψει τη χώρα στη χώρα με τις περισσότερες καισαρικές εγχειρήσεις σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο με στόχο κάθε μήνα να εξασφαλίζουν σταθερά και προβλέψιμα έσοδα. Ποδοσφαιριστές και άνθρωποι της νύκτας που κερδίζουν το πολλαπλάσιο από δικαστές και καθηγητές πανεπιστημίου στρεβλώνουν τις εικόνες της νέας γενιάς και τις μελλοντικές επιλογές των αυθεντικών ταλέντων αυτής της χώρας.

4. Η λαμογιά παρελαύνει στους πλατείς δρόμους της απάτης και της αμερημνισίας. Οι αεριτζήδες πετάνε πάνω μας τα σκουπίδια τους. Οι φοροκλέπτες περνάνε με τα γρήγορα αυτοκίνητά τους για να πάνε στον τόπο της ανομίας. Ο κόσμος της νύχτας ακονίζει τα μαχαίρια του για να βγάλει καινούργια παράνομο κέρδη. Η κρίση, η ανασφάλεια του κοινού ανθρώπου, οι αγωνίες του κοινού νου, είναι το δικό τους πάρτι προκειμένου να επιβάλλουν καινούργιες ανακατανομές εισοδήματος και πλούτου.

5. Ο κόσμος αλλάζει και η χώρα δεν κατανοεί αυτές τις αλλαγές. Δεν θέλει να τις γνωρίζει, αλλά ούτε και επιθυμεί να τις λάβει υπόψη. Η δική μου γενιά έχει επικαθήσει πάνω στη «νέα», και έφερε την Ελλάδα εδώ που βρίσκεται. Έρχονται στιγμές στην ιστορία που η κοινωνία οφείλει να σηκώσει το ανάστημά της. Να ισιώσει άφοβα το κορμί της. Να αποφασίσει ότι οφείλει να παλέψει ώστε να προστατέψει το μέλλον της νέας γενιάς και αυτού του τόπου. Είναι εκείνες οι στιγμές στις οποίες, διαφορετικά, μπορούν να χαθούν με μιας πολλά. Προοπτικές. Προσμονές. Εδάφη. Εισοδήματα. Είναι οι στιγμές που ως νέοι Λακεδαιμόνιοι πρέπει να σταθούμε στις Θερμοπύλες και να τις υπερασπιστούμε ενάντια σε αυτούς που στο σκοτάδι εξυφαίνουν νέα σχέδια με τα οποία θα πληγώσουν την μητέρα πατρίδα, την δημοκρατία, την αξιοπρέπεια ενός λαού.Ο λαός υποφέρει όταν η Πολιτική αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες και δεν παράγει έργο. Όταν η απαισιοδοξία τείνει να καταλάβει τις κορυφές των λόφων που μας τριγυρίζουν. Όταν συνεχίζουν να μας περιτριγυρίζουν εκείνοι οι τύποι που σκέφτονται πώς θα βγάλουν κέρδη από τον πόνο της κοινωνίας. Πώς θα πάρουν ποσοστά πάνω στα μεγάλα χρέη που συσσωρεύει η χώρα. Πως θα βγουν κερδισμένοι μέσα σε αυτές τις πρωτόγονες συνθήκες.

6. Είναι καιρός να αρχίζουμε να σκεφτόμαστε και εμείς με νέο τρόπο. Να πάψουμε να νιώθουμε φόβο απέναντι στις συνέπειες της κρίσης. Σεβασμό απέναντι στις δυνάμεις της αρπαχτής. Να δούμε την κρίση ως ευκαιρία να τελειώνουμε με όλες εκείνες τις καταστάσεις, δομές και άτυπους θεσμούς που συνηθίσαμε να τους συναντάμε στους δρόμους της πατρίδας και οι οποίοι παράγουν ή τουλάχιστον, επιτρέπουν να παράγονται οι κοινωνικές πληγές που ματώνουν τον τόπο.Ας ξεκινήσουμε εξ’ αρχής και ας τολμήσουμε. Ας σκεφτούμε νέους τόπους, νέους δρόμους, νέους τρόπους προκειμένου να οργανώσουμε την κοινωνία. Ως κριτήρια της ηθικής της. Της πνευματικότητας. Της αγωνίας για το μέλλον. Ας αρπάξουμε την κρίση ως ευκαιρία να τελειώνουμε με όλα εκείνα τα συστήματα και τα συστηματάκια του λίγου, του κακού, έστω, του ξεφτιλισμένου μετρίου. Συστήματα και συστηματάκια που έχουν μεγαλύτερη ισχύ από την κυβέρνηση, τη βουλή, τους δημοκρατικούς θεσμούς.

7. Ας πάψουμε να σκεφτόμαστε την ζωή αυτής της κοινωνίας, τις προοπτικές αυτού του τόπου ως ένα μίζερο μέλλον στο οποίο οφείλουμε να αναζητήσουμε θέσεις για τα παιδιά μας. Ας ανατρέψουμε τα «δοσμένα σενάρια» και ας αντλήσουμε θετική ενέργεια και αισιοδοξία από τις αγωνίες και ελπίδες της νέας γενιάς. Ας της επιτρέψουμε να ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο. Ας τους επιτρέψουμε να πιστέψουν ότι όλα μπορούν να γίνουν καλύτερα, αρκεί να το αποφασίσουμε. Αρκεί να υποτάξουμε το εγώ στο εμείς. Το σήμερα στο αύριο και όχι στις φυλακές του χθες. Ας αντιμετωπίσουμε τον «ξένο δάκτυλο» με το να μην τα παρατήσουμε. Μαθαίνοντας τις δικές μας αδυναμίες και ευθύνες.

8. Μπορεί αυτός ο τόπος να δείχνει ως να μην έχει πια ραντεβού με την ιστορία. Δικαιούται, όμως, να την αναζητήσει. Να κλείσει ένα πρότυπο δημιουργικό ραντεβού μαζί της, με το μέλλον.

Σ.Σ. Ο Νίκος Κοτζιάς σπούδασε οικονομικές επιστήμες (πτυχίο), πολιτική και φιλοσοφία (μεταπτυχιακά), δίκαιο καθώς και πολιτική της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης (διδακτορικό και post-doc) στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Υπήρξε στέλεχος της Αριστεράς ( μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ,διαφώνησε με την συγκρότηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη το 89 και αποχώρησε ). Καταδικάστηκε δις κατά τη διάρκεια της χούντας. Έχει συγγράψει 24 επιστημονικά βιβλία που έχουν εκδοθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού καθώς και μία συλλογή ποιημάτων.